ഭക്തിയെ കുറിച്ചുള്ള ഋഷിമാരുടെ വിവിധ അഭിപ്രായങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധം

[Translated by devotees of Swami]

[ഡോ. ജെഎസ്ആർ പ്രസാദ് ചോദിച്ചു:- സ്വാമി, ഭക്തിയെ (Bhakti or devotion) കുറിച്ചുള്ള വിവിധ അഭിപ്രായങ്ങൾ, പ്രത്യേകിച്ച് പാരാശര്യ മുനി, ഗർഗ മുനി, ശാണ്ഡില്യ മുനി, നാരദൻ (Sage Paaraasharya, Sage Garga, sage Shandilya and Sage Narada) എന്നിവരുടെ അഭിപ്രായങ്ങൾ ദയവായി പരസ്പരബന്ധിതമാക്കുക.]

സ്വാമി മറുപടി പറഞ്ഞു:- പാരാശര്യ മുനി (Sage Paaraasharya) ആരാധനയിൽ ഊന്നൽ നൽകി (പൂജാദിഷ്ണുർഗ ഇതി പാരാശര്യഃ, Pūjādiṣvanurga iti pārāśaryaḥ). ആരാധന എന്നാൽ സേവനവും (കർമ്മ സംന്യാസ, Karma Samnyaasa) ത്യാഗവും (കർമ്മ ഫല ത്യാഗം, Karma Phala Tyaaga) ഉൾപ്പെടുന്ന പ്രായോഗിക ഭക്തി (practical devotion) എന്നാണ് അർത്ഥമാക്കുന്നത്. പൂജയിലോ ആരാധനയിലോ നമുക്ക് പതിനാറ് തരം സേവനങ്ങൾ (ഉപചാരങ്ങൾ, upacharas) ഉണ്ട്. ആരാധനയിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന വസ്തുക്കൾ കഠിനാധ്വാനം ചെയ്ത പണം (യാഗം, sacrifice) ഉപയോഗിച്ച് വാങ്ങുന്നു, ഈ വസ്തുക്കൾ ആരാധനയിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നത് സേവനത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഈ വിധത്തിൽ, പ്രായോഗിക ഭക്തി അല്ലെങ്കിൽ കർമ്മയോഗ മുനി പാരാശര്യൻ ഊന്നിപ്പറയുന്നു. ഇത് വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരു ഘട്ടമാണ്, കാരണം ഇത് യഥാർത്ഥ സ്നേഹത്തിനോ അല്ലെങ്കിൽ സൈദ്ധാന്തിക ഭക്തിക്കോ തെളിവ് നൽകുന്നു. പ്രായോഗികമായ ഭക്തിക്ക് മാത്രമേ പ്രായോഗിക ഫലം ലഭിക്കുന്നുള്ളൂ.

പ്രായോഗിക ഭക്തിയുടെ ഉറവിടമായ സൈദ്ധാന്തികമായ ഭക്തിയെക്കുറിച്ച് ഗർഗ മുനി (Sage Garga) സംസാരിച്ചു. സിദ്ധാന്തമാണ് (theory) പരിശീലനത്തിന്റെ (practice) മാതാവ്. പ്രായോഗിക ഭക്തി ചെയ്യാൻ ഭക്തനെ പ്രേരിപ്പിക്കുന്ന പ്രചോദനവും വികാരവുമാണ് സൈദ്ധാന്തിക ഭക്തി (theoretical devotion). ഉയർന്നതും സ്ഥിരവുമായ പ്രചോദനം ലഭിക്കുന്നതിനുള്ള രീതി എന്താണ്? ഈ രീതി തീർച്ചയായും ജപം (ദൈവനാമത്തിന്റെ ആവർത്തനം) ചെയ്യുന്നതിലല്ല, കാരണം ഇത് ഭക്തന് മാത്രമല്ല, ദൈവത്തിനും വളരെയധികം തലവേദന സൃഷ്ടിക്കുന്നു, കാരണം അതിനു ദീർഘകാലത്തേക്ക് താൽപ്പര്യം നിലനിർത്താൻ കഴിയില്ല. ദൈവത്തിന്റെ കഥകളിൽ പ്രദർശിപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ദൈവത്തിന്റെ നല്ല ദൈവിക ഗുണങ്ങളെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുകയോ സംസാരിക്കുകയോ ചെയ്യുമ്പോൾ മാത്രമേ അത്തരം പ്രചോദനം ലഭിക്കൂ. അതിനാൽ, പുരാണങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന തന്റെ പതിനെട്ട് ദ്വിതീയ ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ (secondary scriptures) വ്യാസൻ വിശദീകരിച്ചതുപോലെ, മഹത്തായതും ശാശ്വതവുമായ പ്രചോദനം അത്തരം ദൈവിക കഥകളിലൂടെ (കഥാദിഷ്വിതി ഗർഗഃ, Kathādiṣviti Gargaḥ) മാത്രമേ ലഭിക്കൂ എന്ന് ഗർഗ മുനി പറഞ്ഞു. വേദത്തിലും പലയിടത്തും ദൈവിക കഥകൾ പരാമർശിക്കുന്നുണ്ട്.

മേൽപ്പറഞ്ഞ രണ്ട് രീതികളിലൂടെയും (ആത്മരാത്യവിരോധനേതി ശാണ്ഡിൽയഃ, Ātmaratyavirodheneti śāṇḍilyaḥ) ശാണ്ഡിൽയ മുനി (Sage Shandilya) വ്യക്തിപരമായ സ്വാർത്ഥ താൽപര്യത്തെക്കുറിച്ച് സംസാരിച്ചു. ദൈവത്തിന്റെ ദൈവിക വ്യക്തിത്വത്തെ (divine personality of God) അടിസ്ഥാനമാക്കി വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത നിങ്ങളുടെ വ്യക്തിപരമായ താൽപ്പര്യവും വ്യക്തിഗത ആകർഷണവും മൂലമാണ് പ്രകോപനപരമായ പ്രചോദനം വരുന്നത് എന്നാണ് ഇതിനർത്ഥം. അത്തരം പ്രചോദനം സ്വാർത്ഥമായ ചില ഫലങ്ങൾക്കായുള്ള നിങ്ങളുടെ അഭിലാഷത്തിൽ നിന്ന് ഉണ്ടാകാൻ പാടില്ല, ഈ സാഹചര്യത്തിൽ അത് തെറ്റായ സ്നേഹം മാത്രമാണ്. ഇതാണ് ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട കാര്യം, യഥാർത്ഥ ഭക്തിയുടെ ജീവനാണിത്.

നിങ്ങളുടെ എല്ലാ അവബോധവും (awareness) ചിന്തകളും തുടർന്നുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങളും ദൈവത്തിന് മാത്രം സമർപ്പിക്കണമെന്നും നിങ്ങൾ ദൈവത്തെ മറന്നാൽ നിങ്ങൾ വളരെയധികം കഷ്ടപ്പെടേണ്ടിവരുമെന്നും നാരദ മുനി (Sage Narada) പറയുന്നു (നാരദസ്തു തദർപിതാഖിലാചരത തദ്വിസ്മരണേ പരമവ്യാകുലതേതി, Nāradastu tadarpitākhilācāratā tadvismaraṇe parama vyākulateti). ഇവിടെ, എല്ലാ ആചാരങ്ങളും ദൈവത്തിന് മാത്രം സമർപ്പിക്കണമെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. ആചാരം എന്നാൽ സൈദ്ധാന്തിക ചിന്തയും പ്രായോഗിക പ്രവർത്തനവും എന്നാണ് അർത്ഥമാക്കുന്നത്. ചലനം എന്നർത്ഥമുള്ള ക്രിയകൾ നിങ്ങൾ എടുക്കുകയാണെങ്കിൽ, അവയ്ക്ക് ജ്ഞാനവും എന്നർത്ഥമുണ്ട് (ഗത്യാർത്ഥനം ധാതുനാം ജ്ഞാനാർത്ഥകത്വാത്, Gatyarthānāṃ dhātūnāṃ jñānārthakatvāt). ആചാരമെന്നാൽ അന്തർലീനമായ അഭ്യാസം എന്നാണ് അർത്ഥമാക്കുന്നത്. ഈ രീതിയിൽ, സിദ്ധാന്തവും പ്രയോഗവും (theory and practice) പരാമർശിക്കപ്പെടുന്നു. മറ്റൊരു കാര്യം കൂടി പറയുന്നുണ്ട്, അതെന്തെന്നാൽ ദൈവത്തെ മറക്കുമ്പോൾ ഒരുപാട് മാനസിക വേദനകൾ അനുഭവിക്കേണ്ടി വരും എന്നാണ്.

ദൈവത്തെ മറക്കുന്നത് നീരൊഴുക്ക് മെച്ചപ്പെടുത്തുന്ന ജലകനാലിൽ (water canal) ഒരു കലുങ്ക് (culvert) പോലെയാണ്. അതുപോലെ, ഒഴുകുന്ന വെള്ളത്തിലുള്ള കലുങ്ക് പോലെ ദൈവത്തെ മറക്കുന്നത് ഭക്തിക്ക് തടസ്സമാണ്. ഭക്തിയുടെയോ ജലത്തിന്റെയോ വേഗത വളരെ വർദ്ധിക്കുന്നതാണ് ഫലം. അതിനാൽ, മഹത്തായ ഭക്തരുടെ ജീവിത ചരിത്രങ്ങളിൽ നമുക്ക് ദൈവം തന്നെ സൃഷ്ടിച്ച നിരവധി പ്രശ്നങ്ങൾ കാണാം. ഈ തടസ്സങ്ങൾ പരീക്ഷണങ്ങളായി മാത്രമല്ല, ഭക്തിയുടെ പ്രവാഹത്തിന്റെ വേഗത വർദ്ധിപ്പിക്കുന്ന കലുങ്കുകളായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ദൈവത്തോടുള്ള സമ്പൂർണ്ണ കീഴടങ്ങലുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതിനാൽ ഇത് വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരു വശമാണ്. 

ഈ രീതിയിൽ, ഭക്തിയുടെ രൂപത്തിന്റെ സമ്പൂർണ്ണ നിർമ്മാണം കാണാൻ മുകളിൽ പറഞ്ഞ ഋഷിമാരുടെ എല്ലാ അഭിപ്രായങ്ങളും എടുക്കേണ്ടതുണ്ട്.