മാണ്ഡൂക്യ ഉപനിഷത്തിൽ നിന്നും പുരുഷ സൂക്തത്തിൽ നിന്നും മാധ്യമം സ്വീകരിച്ച ദൈവം (ഭഗവാൻ ദത്ത) എന്ന ആശയം

[Translated by devotees]

[ഡോ. നിഖിൽ ചോദിച്ചു: പാദനമസ്കാരം സ്വാമിജി, കഴിഞ്ഞ (15/04/2023) രാത്രിയിലെ സത്സംഗത്തിലെ (satsang) പുരുഷ സൂക്തത്തെക്കുറിച്ചുള്ള (Puruṣa Sūktam) ചർച്ചയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ഇനിപ്പറയുന്ന ചോദ്യത്തിനുള്ള ഉത്തരം ഞാൻ അങ്ങിൽ നിന്ന് തേടുന്നു. അങ്ങയുടെ ദാസൻ, നിഖിൽ.

മാണ്ഡൂക്യ ഉപനിഷത്ത് (Māṇḍūkya Upaniṣat) മാധ്യമം സ്വീകരിച്ച ദൈവത്തെ (mediated God) (ദത്ത ഭഗവാനെ) നാല് ഭാഗങ്ങളായി (സോയമാത്മാ ചതുഷ്പത്, So’yamātmā catuṣpāt) വിവരിക്കുന്നു. ജാഗ്രം, സ്വപ്‌നം, ഗാഢനിദ്ര, നാലാമത്തെ സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്ത അവസ്ഥ (പരബ്രഹ്മൻ, Parabrahman) എന്നീ നാല് അവസ്ഥകളായിട്ടാണ് ഈ നാല് ഭാഗങ്ങൾ വിവരിച്ചിരിക്കുന്നത്. പുരുഷ സൂക്തത്തിൽ, മാധ്യമം സ്വീകരിച്ച ദൈവത്തിന് (ദത്തദേവൻ) താഴെപ്പറയുന്ന വാക്യങ്ങളിൽ വിവരിച്ചിരിക്കുന്നതുപോലെ മറ്റൊരു അർത്ഥത്തിൽ നാല് ഭാഗങ്ങൾ ഉണ്ടെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു: 

ഏതവാനസ്യ മഹിമതോ ജ്യായാ~ശ്ച പുരുഷഃ ।

പാദോസ്യ വിശ്വാ ഭൂതാനി ത്രിപാദസ്യാമൃതം ദിവി ॥3॥

ത്രിപാദുർധ്വാ ഉദൈത്പുരുഷഃ പാദോസ്യേഹഭവത്പുനഃ ।

തതോ വിശ്വം വ്യാക്രമാത്സാസനനാശനേ അഭി ॥4॥

etāvānasya mahimāto jyāyā~śca pūruṣaḥ ।

pādo'sya viśvā bhūtāni tripādasyāmṛtaṃ divi ॥3॥

tripādūrdhva udaitpūruṣaḥ pādo'syehābhavatpunaḥ ।

tato viṣvaṅ vyakrāmatsāśanānaśane abhi ॥4॥

ഇതിന്റെ അർത്ഥം ദയവായി വിശദീകരിക്കാമോ.]

സ്വാമി മറുപടി പറഞ്ഞു:- ഊർജസ്വലമായ ശരീരത്തെയും ഊർജ്ജസ്വലമായ ആത്മാവിനെയും (energetic body and energetic soul) സൃഷ്ടിച്ച സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്ത ദൈവം (unimaginable God) (ആത്മാവ് ദ്രവ്യത്തെപ്പോലെ (matter) ജഡമായ ഊർജ്ജത്തിന്റെ (inert energy) പരിഷ്ക്കരണമാണ്) ഈ ആദ്യത്തെ ഊർജ്ജസ്വലമായ മാധ്യമം (ശരീരവും ആത്മാവും) സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്ത ദൈവത്താൽ ചാർജ് ചെയ്യപ്പെട്ടു. തത്ഫലമായുണ്ടാകുന്ന ആദ്യത്തെ ഊർജ്ജസ്വലമായ അവതാരത്തെ ഭഗവാൻ ദത്ത എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അവിടുത്തെ ഹിരണ്യഗർഭ, നാരായണൻ, ഈശ്വരൻ, സ്വർഗ്ഗത്തിന്റെ പിതാവ് (Hiranyagarbha, Narayana, Ishvara and Father of heaven) എന്നും വിളിക്കുന്നു. ദൈവത്തിന്റെ ഈ ആദ്യത്തെ ഊർജ്ജസ്വലമായ അവതാരം (പരബ്രഹ്മൻ) നാല് ഭാഗങ്ങളായും മൂന്ന് ഭാഗങ്ങൾ ദൈവികമാണെന്നും പറയപ്പെടുന്നു, നാലാമത്തെ ഭാഗം മർത്യ മാധ്യമമാണ് (പാദോസ്യേഹാഭവത് പുനഃ, ത്രിപാദസ്യാമൃതം ദിവി, Pādo'syehābhavat punaḥ, tripādasyāmṛtaṃ divi). തീർച്ചയായും, ദത്തദേവന്റെ കാര്യത്തിൽ, നാലാം ഭാഗവും അനശ്വരമാണ്, പക്ഷേ, അത് ജനനവും മരണവുമില്ലാത്ത പരബ്രഹ്മനിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമാണ്, അതേസമയം ആദ്യത്തെ ഊർജ്ജസ്വലമായ മാധ്യമത്തിന് (the first energetic medium) ജനനമുണ്ടെങ്കിലും മരണമില്ല. ഭഗവാൻ ദത്ത അവതാരമാകുമ്പോൾ മാധ്യമങ്ങൾക്ക് ജനനവും മരണവും ഉണ്ട്. ഈ വിധത്തിൽ, പരബ്രഹ്മനെ  ഏതൊരു മാധ്യമത്തിൽ നിന്നും വേർതിരിക്കുന്നു (ആദ്യ ഊർജ്ജസ്വലമായ മാധ്യമം ഉൾപ്പെടെ).

അതിനാൽ, ഏതൊരു അവതാരത്തിനും പരബ്രഹ്മന്റെ അനശ്വരമായ മൂന്ന് ഭാഗങ്ങളും പരബ്രഹ്മനാൽ സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ട ഒരു ഭാഗവും ഉണ്ട്. പരബ്രഹ്മന്റെ മൂന്ന് ദിവ്യഭാഗങ്ങൾ ഏതൊക്കെയാണ്? പരബ്രഹ്മന്റെ മൂന്ന് ദിവ്യഭാഗങ്ങൾ ഇവയാണ്:- സൃഷ്ടിയെ സൃഷ്ടിക്കുന്ന ആദ്യത്തെ ദിവ്യഭാഗം (ഹിരണ്യഗർഭ, Hiranyagarbha), സൃഷ്ടിയെ പരിപാലിക്കുകയും ഭരിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന രണ്ടാമത്തെ ദിവ്യഭാഗം (നാരായണൻ, Narayana), മൂന്നാമത്തെ ദിവ്യഭാഗം സൃഷ്ടിയെ (ഈശ്വരൻ, Iishvara) ലയിപ്പിക്കുന്നു. ഈ ദൈവിക ഭാഗങ്ങൾ ഒറ്റ  ഇനം എന്ന നിലയിൽ ദത്ത ദൈവമാണ്, മറ്റ് വിദേശ മതങ്ങൾ(foreign religions) അവിടുത്തെ സ്വർഗ്ഗത്തിന്റെ പിതാവ്(Father of heaven) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ദൈവിക ഭാഗത്തെ (മൂന്ന് ദിവ്യഭാഗങ്ങൾ) അനശാനം (Anashanam) (ആഹാരം കഴിക്കാത്തത്) എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതേസമയം സൃഷ്ടിയുടെ നാലാമത്തെ ഭാഗത്തെ സാഷണം (ഭക്ഷണം കഴിക്കൽ, Saashanam) എന്ന് വിളിക്കുന്നു എന്ന് വേദം പറയുന്നു. ഇത് വേദത്തിൽ മറ്റൊരിടത്ത് പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട് (തയോരേക പിപ്പലം..., Tayorekaḥ pippalam…). ‘അഭി’(‘Abhi’) എന്ന വാക്കിന്റെ അർത്ഥം നിങ്ങളുടെ കൺമുമ്പിലുള്ളത് അല്ലെങ്കിൽ ദൈവത്തിന്റെ മനുഷ്യാവതാരം (human incarnation of God) എന്നാണ്. ദൈവത്തിന്റെ ഈ മനുഷ്യാവതാരവും സൃഷ്ടികൾക്ക് അതീതമാണ്, കാരണം പരബ്രഹ്മന്റെ അതേ സങ്കൽപ്പിക്കാൻ കഴിയാത്ത സ്വഭാവം (unimaginable nature) ഈ മനുഷ്യാവതാരത്തിലും നിലനിൽക്കുന്നത് മാധ്യമത്തിനുള്ളിലെ പരബ്രഹ്മന്റെ സാന്നിധ്യം കാരണമാണ് (തതോ വിശ്വം വ്യാക്രമാത്, Tato viśvaṅ vyakrāmat).

 ബാഹ്യമാധ്യമം (the external medium) ഈ ലോകത്തിലാണെങ്കിലും, സ്വഭാവത്താൽ, ഈ മാധ്യമം സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്ത ദൈവവുമായി ലയിച്ചു, സങ്കൽപ്പിക്കാൻ കഴിയാത്ത ദൈവമായി (ത്രിപാദുർധ്വ ഉദൈത് പുരുഷഃ, Tripādūrdhva udait puruṣaḥ). ഈ അർഥം വേദത്തിൽ മറ്റൊരിടത്ത് പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്, ഈ മാധ്യമം സ്വീകരിച്ച ഈശ്വരൻ സ്വയം ഈശ്വരനാണെന്നും മാധ്യമം (സത് ച ത്യത് ച അഭാവത്, Sat ca tyat ca abhavat) ആണെന്നും. ആത്മാക്കൾക്ക് അത്യത്ഭുതവും അനന്തവുമായ സൃഷ്ടിയെ കാണുന്നതിലൂടെ, പരബ്രഹ്മൻ (human incarnation) തന്നെയായ ഈ മനുഷ്യാവതാരം ഈ അനന്തമായ സൃഷ്ടിയുടെ സ്രഷ്ടാവാണെന്നും ഈ സൃഷ്ടിയെക്കാൾ എത്രയോ മഹത്തരമാണെന്നും നമുക്ക് മനസ്സിലാക്കാൻ കഴിയും (ഏതവാനസ്യ മഹിമ, അതോ ജ്യായാ~ സ്ക പുരുഷഃ, Etāvānasya mahimā, Ato jyāyā~śca pūruṣaḥ). മാണ്ഡൂക്യ ഉപനിഷത്തിൽ, മുകളിൽ വിവരിച്ച പരബ്രഹ്മന്റെ അവതാരത്തെ ഉണർവ്, സ്വപ്നം, ഗാഢനിദ്ര, നാലാമത്തെ സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്ത പരബ്രഹ്മാവസ്ഥ (awaken, dream, deep sleep and the fourth unimaginable state)  എന്നീ നാല് അവസ്ഥകളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ വിശദീകരിക്കുന്നു. പുരുഷ സൂക്തത്തിലെ മുകളിൽ വിവരിച്ച നാല് അവസ്ഥകൾ അവതാരത്തിന്റെ രൂപീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മാണ്ഡൂക്യ ഉപനിഷത്തിൽ (Maanduukya Upanishad) വിശദീകരിച്ചിരിക്കുന്ന നാല് അവസ്ഥകൾ ബാഹ്യമായി നിലനിൽക്കുന്ന അവസ്ഥകളാണ്, അതിനാൽ, രണ്ട് സെറ്റുകൾ തമ്മിൽ യാതൊരു ബന്ധവും ആവശ്യമില്ല.