ഈശ്വരനോടുള്ള ഭക്തിയിൽ ലഭിക്കുന്ന പരമാനന്ദം ലൗകികമായ ആനന്ദത്തിൽ നിന്ന് എങ്ങനെ വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു?

[Translated by devotees]

[മിസ്. ലക്ഷ്മി ത്രൈലോക്യ ചോദിച്ചു: പാദനമസ്കാരം സ്വാമി, ഭഗവദ്ഗീത പ്രകാരം, ആത്മാവ്, സ്വയം അല്ലെങ്കിൽ ആത്മാവ് (the soul, self or atman), അവിനാശവും ശാശ്വതവുമാണ് (2.18). അത് കൊല്ലുകയുമില്ല, കൊല്ലപ്പെടുകയുമില്ല (2.19). അത് ഒരിക്കലും ജനിക്കുന്നില്ല, മരിക്കുന്നില്ല. നിലവിൽ വന്നതിന് ശേഷം, അത് ഇല്ലാതാകുന്നില്ല. ഇത് നിത്യം (എല്ലായ്പ്പോഴും), ശാശ്വ തം (സ്ഥിരം), പുരാണം (വളരെ പുരാതനം) (2.20) എന്നിവയാണ്. അത് കഷ്ടപ്പെടുന്നില്ല, കളങ്കപ്പെടുത്താനും കഴിയില്ല. മരണസമയത്ത് അത് മരിക്കുന്നില്ല, മറിച്ച് ശരീരം വിട്ട് പുതിയതിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നു (2.22). ആയുധങ്ങൾക്ക് അതിനെ തുളയ്ക്കാൻ കഴിയില്ല, തീ കത്തിക്കാൻ കഴിയില്ല, വെള്ളത്തിന് അതിനെ നനയ്ക്കാൻ കഴിയില്ല, കാറ്റിന് അതിനെ ഉണക്കാൻ കഴിയില്ല (2.23). ഇത് അഭേദ്യവും ജ്വലനരഹിതവും എല്ലായിടത്തും വ്യാപിക്കുന്നതും സ്ഥിരവും ചലനരഹിതവുമാണ് (2.24). ഇത് അദൃശ്യവും അഗോചരവും മാറ്റമില്ലാത്തതുമാണ് (2.25).

ഗീത പറയുന്നു, "ആ അവസ്ഥയാണ് എല്ലാ യോഗയുടെയും ലക്ഷ്യം, അതിൽ യോഗാഭ്യാസത്തിലൂടെ മനസ്സ് നിശ്ചലമാകും, അതിൽ സ്വയം ഉള്ളിലെ ആത്മാവിനെ കാണുകയും സ്വയം ലയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു, അതിൽ യോഗി പരമമായ ആനന്ദം കണ്ടെത്തുന്നു, (6.21-22). യോഗാഭ്യാസത്തിലൂടെ യോഗി ഏകീകൃതവും സമഗ്രവുമായ ദർശനം വികസിപ്പിച്ചെടുക്കുമ്പോൾ, അവൻ എല്ലാവരിലും എല്ലാറ്റിലും ഞാൻ(self) തന്നെ കാണുന്നു (6.29).

സ്വാമി, ആത്മാവ് ദൈവത്തെപ്പോലെ സർവ്വശക്തനും സർവ്വജ്ഞനുമാണെന്ന് ഗീത ഒരിക്കലും പറഞ്ഞിട്ടില്ല. എന്നാൽ, ഒരു യോഗിക്ക് സ്വയം (ആത്മാവിൽ) ലയിക്കുമ്പോൾ പരമാനന്ദം (bliss) നേടാൻ കഴിയുമെന്ന് അത് പറയുന്നു. പരമാനന്ദം ദൈവത്തിന്റെ (ആനന്ദോ ബ്രഹ്മ, Ānando Brahma) ബന്ധപ്പെട്ട സ്വത്താണെന്നും നിരവധി ദൈവഭക്തർ ദൈവത്തോടുള്ള ഭക്തിയിൽ ആനന്ദം നേടിയിട്ടുണ്ടെന്നും നമുക്കറിയാം. ഈ രണ്ട് തരത്തിലുള്ള ആനന്ദങ്ങളും പരസ്പരം എങ്ങനെ വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു? ദയവായി ഞങ്ങളെ പ്രകാശിപ്പിക്കേണമേ. അങ്ങയുടെ ദിവ്യ താമര പാദങ്ങളിൽ, ലക്ഷ്മി ത്രൈലോക്യ]

സ്വാമി മറുപടി പറഞ്ഞു:- മൈറ്റോകോണ്ട്രിയയിൽ (mitochondria) ദഹിച്ച ഭക്ഷണത്തിന്റെ ഓക്സീകരണത്തിൽ നിന്ന് പുറത്തുവരുന്ന നിഷ്ക്രിയ ഊർജ്ജത്തിൽ നിന്ന് (the inert energy released from the oxidation of digested food) ഉണ്ടാകുന്ന അവബോധമാണ് (awareness) ആത്മാവ് (soul). പ്രവർത്തനക്ഷമമായ മസ്തിഷ്ക-നാഡീവ്യവസ്ഥയിൽ (a functional brain-nervous system) പ്രവർത്തിക്കുമ്പോൾ നിഷ്ക്രിയ ഊർജ്ജം അവബോധമായി രൂപാന്തരപ്പെടുന്നു. അടിസ്ഥാന നിഷ്ക്രിയ ഊർജ്ജം (basic inert energy), അതായത് ഈ മുഴുവൻ കോസ്മിക് എനർജിയും (entire cosmic energy) ഗുണമേന്മയിൽ (quality) ആത്മാവ് (soul) എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്നു, കൂടാതെ ദൈവത്തിന് ഉപയോഗിക്കുന്ന എല്ലാ വിശേഷണങ്ങളും കോസ്മിക് ഊർജ്ജത്തിനും ബാധകമാണ്, അതുവഴി ആത്മാവിനും ബാധകമാണ്. ദൈവവും കോസ്മിക് എനർജിയും തമ്മിലുള്ള ഒരേയൊരു വ്യത്യാസം ദൈവത്തിന് സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്ത അവബോധവും (unimaginable awareness) സങ്കൽപ്പിക്കാൻ കഴിയാത്ത ശക്തിയും (unimaginable power) ഉണ്ട് എന്നതാണ്. കോസ്മിക് എനർജി (cosmic energy) സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്ത ശക്തിയില്ലാതെ നിഷ്ക്രിയമാണെങ്കിലും ആത്മാവ് ഗുണപരമായി (qualitatively) കോസ്മിക് ഊർജ്ജമാണ്, ദൈവവും കോസ്മിക് ഊർജ്ജവും തമ്മിലുള്ള സാമ്യം കാരണം പലപ്പോഴും കോസ്മിക് എനർജി ദൈവമായി തെറ്റിദ്ധരിക്കപ്പെടുന്നു.  കോസ്മിക് ഊർജ്ജവും അനശ്വരമായതിനാൽ (eternal) ആത്മാവ് അനശ്വരമാണ് (eternal).  പക്ഷേ, ഈ അനശ്വരത (eternality) ആത്മാവ് ജീവിക്കുന്ന നശ്വരമായ ശരീരവുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തിയാണ്. വ്യക്തി ആത്മാവ് (individual soul) അല്ലെങ്കിൽ ജീവ (jiiva) എന്നത് അതിന്റെ ചിന്തകളോട് കൂടിയ അവബോധമാണ് (awareness with its thoughts). ആത്മാവിന്റെ ഈ അനശ്വരത ദൈവത്തിന്റെ അനശ്വരതയല്ല. നശിക്കുന്ന ശരീരത്തെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം വ്യക്തിഗത ആത്മാവ് അല്ലെങ്കിൽ അവബോധം അനശ്വരമാണ്. വ്യക്തിഗത ആത്മാവ് എല്ലാ ദിവസവും ഗാഢനിദ്രയിൽ (deep sleep) മരിക്കുകയും എല്ലാ ദിവസവും ഉണരുമ്പോൾ സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു. ദൈവത്തിന്റെ അനശ്വരത കേവല അർത്ഥത്തിലാണ് (absolute sense), ആപേക്ഷിക അർത്ഥത്തിലല്ല (relative sense). ആപേക്ഷിക അർത്ഥത്തിൽ, ആത്മാവിന്റെ അല്ലെങ്കിൽ വ്യക്തിഗത ആത്മാവിന്റെ അനശ്വരതയെ അനശ്വരമായ ശരീരത്തെ പരാമർശിച്ച് മനസ്സിലാക്കണം.  

ലൗകികമായ ആനന്ദം അത്യധികമായ സന്തോഷമാണ്, വാസ്തവത്തിൽ അതിനെ ആനന്ദം (pleasure) അല്ലെങ്കിൽ സന്തോഷം (happiness) എന്ന് മാത്രമേ വിളിക്കാവൂ, എന്നാൽ അത് പരമമായ ആനന്ദം (bliss) അല്ല. വാസ്തവത്തിൽ, അതിനെ പരമാനന്ദം (bliss) എന്ന് വിളിക്കരുത്, കാരണം ഈശ്വരൻ മൂലമുള്ള ആത്മീയ ലൈനിൽ ഉരുത്തിരിഞ്ഞ തീവ്രമായ സന്തോഷത്തെ (extreme happiness) മാത്രമേ പരമാനന്ദം എന്ന് വിളിക്കാൻ കഴിയൂ. പരമാനന്ദം (Bliss) എന്നാൽ ലൗകിക സന്തോഷത്തേക്കാൾ വലിയ (അളവായി, quantitatively) സന്തോഷം അർത്ഥമാക്കുന്നില്ല, അതിനാൽ ദൈവിക ആനന്ദവും (divine bliss) ലൗകിക ആനന്ദവും (worldly bliss) ഗുണനിലവാരത്തിൽ (quality) മാത്രം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, അളവിലല്ല (quantity). മനുഷ്യന്റെ ഹൃദയത്തിന് ഒരു പരിധിവരെ മാത്രമേ പരമാനന്ദം സഹിക്കാൻ കഴിയൂ, അതിനപ്പുറം ഹൃദയം ഞെട്ടിപ്പോകുന്നു, അതിനെ ഹൃദയാഘാതം എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

അതിനാൽ ഗുണനിലവാരത്തിൻറെ കാര്യത്തിൽ ദൈവിക ആനന്ദം (divine bliss)  സവിശേഷമാണു്. ആത്മീയ ലൈനിൽ ഉരുത്തിരിയേണ്ട ദൈവിക ആനന്ദം വിശുദ്ധമാകുമ്പോൾ, അത് ആത്മാവിൽ ദൈവകൃപ കൊണ്ടുവരുന്നു. ഈ ദൈവത്തിന്റെ കൃപ കാരണം, നരകത്തിന്റെ അധികാരികൾ ആത്മാവിന് രാജകീയ പരിഗണന നൽകുകയും ആത്മാവിനെ ദൈവത്തിന്റെ വാസസ്ഥലത്തേക്ക് നയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ലൗകിക ആനന്ദം ഇവിടെ അവസാനിക്കുന്നു, മരണാനന്തരം ഉപരിലോകങ്ങളിൽ (upperworld) ഉപകാരപ്പെടുന്നില്ല. ഈ രീതിയിൽ, വിശുദ്ധമായ ദൈവിക ആനന്ദത്തിന് അവിശുദ്ധമായ മാനുഷിക ആനന്ദത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന മൂല്യമുണ്ട്.